SAÇLI MEŞE (Quercus cerris L.)
Morfolojik ve Biyolojik Özellikleri:
Ülkemizde çok geniş bir yayılışı vardır. Genel coğrafi yayılışı Güney Avrupa ve Türkiye'dir. Ülkemizde Kuzeydoğu ve Doğu Anadolu dışında geniş bir yayılışa sahiptir.
Kışın yaprağını döken, 25-30 m'ye kadar boylanabilen geniş tepeli ağaçlardır. Yaşlı ağaçların kabukları gri-beyaz renkli, derin çatlaklıdır. Genç sürgünleri açık kahverengi veya kırmızımtırak kahverengi, çok yumuşak sık tüylüdür. Tomurcuklar 4 mm boyunda, tüylü, etrafında 1 cm boyunda çok sayıda kulakçık bulunur, kulakçıklar dökülmez, kalıcıdır. Sürgün üzerinde eşit aralıklarla dağılmış 5,5-14(-20) cm uzunluğunda, 2,5-9 cm genişliğindeki yapraklar değişik boyut ve görünüştedir. Kenarları sığ loplu, derin loplu veya tali lopçukludur. Lopların ucunda sivri dikensi kılçık bulunur. Ayanın alt yüzü soluk yeşil veya yeşilimtırak beyaz, üzeri sık yıldız tüylüdür. Üst yüzü koyu yeşil ve dağınık seyrek yıldız tüylüdür. Yaprak sapı 3-20 mm uzunluğundadır. Meyve iki yılda olgunlaşır. Kadeh yarıküre biçiminde veya geniş ağızlı, iç çapı yaklaşık 20 mm'dir. Kupulanın en fazla 8 mm boyunda kısa ve kalın bir sapı vardır. Kupula pulları ipliksi, dağınık, uca doğru yönelmiş veya geriye kıvrıktır (Hedge ve Yaltırık, 1982). Ülkemizde en geniş yayılışı olan meşe türüdür (Kasaplıgil, 1981) ve iki varyetesi saptanmıştır (Hedge ve Yaltırık, 1982). Menitsky (2005)'e göre bu varyeteler form olarak değerlendirilmelidir.
Quercus cerris var. Cerris: Yapraklar derin parçalı lopludur. Kırklareli, Çanakkale, İstanbul, Kastamonu, Sinop, Samsun, İzmir, Manisa, Balıkesir, Konya, Niğde, Malatya, Elazığ, Muğla, Denizli, Isparta, İçel, Adan, Hatay'da deniz seviyesinden 1500 (-1900) m yüksekliklere kadar diğer meşelerle (Q. frainetto, Q. pubescens, Q. infectoria, Q. petraea, Q. libani) ile birlikte yapraklı ormanlarda (Fagus, Carpinus, Castanea), Pinus nigra, P. brutia, P. pinea gibi iğne yapraklı ormanlarla karışıklığa girer veya saf meşcereler kurar (Hedge ve Yaltırık, 1982).
Quercus cerris var. austriaca (Willd.) Loud.: Yapraklar sığ lopludur. Genel coğrafi yayılışı Orta ve Güneydoğu Avrupa olan ve doğudaki en uç yayılışını Kuzeydoğu Türkiye'de yapan bu takson ülkemizde Edirne, Kırlareli, İstanbul, Bolu, Zonguldak, Sinop'ta görülür (Hedge ve Yaltırık, 1982).
Kaynak
Orman Genel Müdürlüğü web sitesinde yer alan “Haftanın Ağacı" sayfalarının hazırlanmasında;
• Editörlüğü Prof. Dr. Ünal AKKEMİK tarafından yapılan ”Türkiye’nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları” adlı yayınında,
• Orman Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan “Orman Atlası” yayınında,
• Orman Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan “Asli Ağaç Türleri” yayınında,
• Orman Genel Müdürlüğü,
Sıtkı ÖZTÜRK tarafından hazırlanan
“TÜRKİYE MEŞELERİ Teşhis ve Tanı Kılavuzu" (Orman Zararlılarıyla Mücadele Dairesi Başkanlığı – 2013) yayınında yer alan içerik ve görsellerden yararlanılmıştır.
Diğer Asli Orman Ağaçlarımız