TÜYLÜ MEŞE
(Quercus pubescens Willd.)
Morfolojik ve Botanik Özellikleri:
Doğal yayılış alanı Batı, Orta ve Güney Avrupa, Kırım ile Anadolu'dur. Ülkemizde çok geniş bir yayılışı vardır. İskenderun körfezinden Samsun'a doğru çekilen hattın doğusunda bu meşe taksonuna pek rastlanmaz, kurak yetişme yerlerinin ağacıdır. Trakya, özellikle Karadeniz ve Akdeniz ardı orman mıntıkalarında, Marmara ve Ege bölgelerinde bulunur. Stebe en fazla sokulan meşe türüdür. Edirne, İstanbul, Bursa, Bolu, Kastamonu, Sinop, Gökçeağaç, Manisa, Kütahya, Afyon, Ankara, Kayseri, Sivas, Yozgat, İzmir, Muğla, Burdur, Konya'da deniz seviyesinden 1700 m'lere kadar çoğunlukla Pinus nigra, Quercus cerris, Pyrus elaeagnifolia, Cistus laurifolius, Paliurus spina-christii ile beraber bulunur. Bu türün melezleri çoktur; özellikle Q. infectoria, Q. petraea ve Q. macranthera ile melezler yapar (Yaltırık, 1984).
Kışın yaprağını döken, 15 ender olarak 20 m'ye kadar boylanabilen, yuvarlak tepeli bir ağaçtır. Kabuk derin çatlaklıdır. Genç sürgünler ve tomurcuklar tüylüdür. Tomurcuklar 5 mm çapında, kestane kırmızısı renklidir. Çoğunlukla dar oval veya ters yumurta biçimindeki yapraklar 4,5-8,5 cm boyunda, 2,5-5 cm enindedir. Yaprak loplarının kenarı ondüleli ve içe kıvrıktır. Ayanın üst yüzü grimtırak-yeşil, alt yüzü ise boz gri renkli, dip tarafı çoğunlukla asimetrik olup kama veya yürek şeklindedir. Her iki yüzü de sık yıldızımsı tüylerle örtülmüştür, sonradan üst yüzündekiler dökülür, seyrekleşir. Tomurcuk, sürgün ve yapraklarının tüylü olması sebebiyle bu ad verilmiştir. Yan damar sayısı 4-8 çift, yaprak sapı kısadır (5-10 mm). Yapraklar kurumuş halde kışı ağaç üzerinde geçirir. Kadehler sapsız olarak sürgün üzerine oturmuştur. Teker teker veya 2-5 tanesi bir arada bulunur. Sürgünün uç kısmındaki yaprakların koltuğunda yer alır. Kadeh 15 mm çapında, yarım küre şeklinde veya oldukça sığdır. Kadeh pulları birbirini üzerine sıkıca kapanmıştır ve kül renkli tüylerle örtülmüştür. Palamutun 1/3 kısmı kadeh içine gömülüdür (Yaltırık, 1984). Türkiye'de iki alttürü bulunmaktadır. Bunlar aşağıdaki morfolojik özellikleriyle ayrılabilir (Menitsky, 2005)
1.Yapraklar ters yumurta veya ters yumurta-dairemsi, 5-8 cm boyunda, 4-6 cm eninde, loplu veya dişli, 5-8 çift damarlı, interkalar damarlar çok sayıda ve belirgin Quercus pubescens subsp. pubescens 1.Yapraklar dairemsi-eliptik veya eliptik, 3-5 (7) cm boyunda, 2-4 (5) cm eninde, küçük - sivri dişli, dalgalı, 4-6 çift damarlı, interkalar damar birkaç adet Quercus pubescens subsp. Crispata.
Kaynak
Orman Genel Müdürlüğü web sitesinde yer alan “Haftanın Ağacı" sayfalarının hazırlanmasında;
• Editörlüğü Prof. Dr. Ünal AKKEMİK tarafından yapılan ”Türkiye’nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları” adlı yayınında,
• Orman Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan “Orman Atlası” yayınında,
• Orman Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan “Asli Ağaç Türleri” yayınında,
• Orman Genel Müdürlüğü, Sıtkı ÖZTÜRK tarafından hazırlanan “TÜRKİYE MEŞELERİ Teşhis ve Tanı Kılavuzu" (Orman Zararlılarıyla Mücadele Dairesi Başkanlığı – 2013) yayınında yer alan içerik ve görsellerden yararlanılmıştır.
Diğer Asli Orman Ağaçlarımız