Platanus orientalis
L. Etimolojisi:
Türkiye genelinde çınar olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde biladan, çaymığ, çilbirtir, gavulağan, kavlağan ve kavlak olarak bilinir. Bilimsel olarak Platanus orientalis L. şeklinde tanımlanır.
Platanus Eski Yunancada “düz, düzlem" anlamına gelen
platos kelimesinden türetilmiştir.
Orientalis Latincede
orientale kelimesinden gelir ve doğuyu hatırlatan veya doğudan gelen anlamına gelir; Asya veya Avustralya kaynaklı tür dağılımına dikkat çeker. Tür ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır.
Sistematikteki Yeri:
Platanaceae familyasından olan Çınar Ağacı; uzun yıllar yaşayan, anıtsal ve ulu ağaçlardandır. Ülkemizin değişik yörelerinde, anıtsal nitelikte ulu çınarlarımız bulunmaktadır.
Morfolojisi ve Botanik Özellikleri
Ülkemizin hemen hemen bütün orman mıntıkalarındaki dere içlerinde, nehir yataklarında doğal olarak bulunduğu gibi, şehirlerde yol kenarlarında, park ve bahçelerde sus bitkisi olarak rastlanır.
20-30 m ye kadar boylanabilen, 5-6 m çap yapan, yüzlerce yıl (500, 600 Yıl – bazen daha fazla) yaşayan ulu ağaçlardır. Serbest büyüdüğü zaman kısa gövde, kalın dal ve geniş tepe yapar. Gövde ve dallar açık gri veya yeşilimsi gri renktedir. Yaşlı gövdelerin kabukları küçük levhalar halinde kalkar ve yavaş dökülür. İnsan eline benzeyen iri yaprakları ve küremsi topluluklar oluşturan meyveleri vardır. Kentlerimizde rastlanan
Platanus occidentalis (Batı Çınarı)'nın anayurdu Kuzey Amerika,
Platanus x acerifolia'nın (Akçaağaç Yapraklı Çınar) anayurdu ise Avrupa'dır.
Kaplama, mobilya, ambalaj, kuru madde fıçıları ve mutfak aletleri yapımında kullanılır.
Kaynak
Orman Genel Müdürlüğü web sitesinde yer alan “Haftanın Ağacı" sayfalarının hazırlanmasında;
• Editörlüğü Prof. Dr. Ünal AKKEMİK tarafından yapılan ”Türkiye’nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları” adlı yayınında,
• Orman Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan “Orman Atlası” yayınında,
• Orman Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan “Asli Ağaç Türleri” yayınında, yer alan içerik ve görsellerden yararlanılmıştır.
Diğer Asli Orman Ağaçlarımız