Huş Ağacı

​​

HUŞLAR (BETUL L. )

Morfolojik ve Botanik Özellikleri

Avrupa, Asya, Himalaya, Kuzey Amerika'da 40 kadar turu bilinen huşların ülkemizde 5 türü bulunur. Bunlar Betula browicziana, B. pendula, B. litvinowii, B. Medwediewii ve B.recurvata'dır.

Bir cinsli bir evcikli, boylu ağaç ya da çalı halinde anemogam odunsu bitkilerdir. Yapraklar basit, saplı ve almaşlı dizilmişlerdir. Genç sürgünlerin özü daire biçiminde olup sympodial büyüme yaparlar. Tomurcuk çok pullu, sürgüne acı yaparak dizilirler. Sürgünler ince, elastiki kimi türlerde aşağıya, kimilerinde ise yukarıya doğru yönelirler. Erkek çiçek kedicikleri uzun, silindirik olup terminal ya da yan durumludur. Sonbaharda oluşup kışı açıkta geçirirler. Erkek ve dişi çiçek dihazyumlarının her uç çiçeği de gelişmiştir. Her bir erkek çiçeğin çanak görünümünde dört parçalı çevre yaprağı, çatallanmış iki stameni bulunur. Dişi çiçekler ise bir brahte ile iki brahtecikten oluşan uç loblu bir pulun koltuğundadır. Ovaryum iki karpellidir. Meyve basık ve iki kanatlı bir nukstur. Çok küçüktür. Sonbaharda olgunlaşır (Browicz, 1982; Yaltırık,1993).

Huşlar ılıman ve serin yerlerin ağaçlarıdır. Işık gereksinimleri yüksek olup, hızlı büyürler. Populus tremula ile birlikte öncü ağaçlardandır. Kısa ömürlü olan huşlar, kumlu ve fakir toprakların ağaçlandırılmalarında çok uygundur. Bu maddesel yararlarının yanında Huşlar parkcılıkta da değerli tutulan, park ve yol kenarlarını süsleyen önemli süs bitkileridir. 

Ülkemizde doğal yetişen huş türlerinin tanı anahtarı aşağıda verilmiştir:

1.Yapraklar geniş yumurta biçiminde, en geniş yeri ortada, ucu sivrice, yan damarlar 7-11 çift, alt yüzlerinde uzun sarımtırak esmer tüyler var, dişi çiçek kurulları 3 cm'den büyük, olgunlaştığında dik durur: Betula medwediewii

1.Yapraklar yürek biçiminde, en geniş yeri sap kısmına yakın, ucu sivri veya uzun damla uçlu, yan damarlar 4-7 çift, alt yüzeyleri çıplak veya damarların birleştiği yerlerde beyaz tüy demetleri var, dişi çiçek kurulları 3 cm den küçük, olgunlaşınca aşağıya sarkar

2.Yürek biçimindeki yapraklar uzun damla uçlu, kenarları çift dişli, alt yüzü çıplak ve genç sürgünler siğilli: Betula pendula

2.Yaprak uçları uzun damla uçlu değil, alt yüzleri çıplak, genç sürgünler tüylü ve siğilli.

​3.Yürek biçimimdeki yapraklar 3,5-5,5 cm, sivri uçlu, çift dişli, alt yüzlerinde damarları boyunca tüyler bulunur, yaprak sapı ve genç sürgünler tüylü ve siğilli: Betula litwinowii

​3.Yapraklar en az 6 cm veya daha büyük.

​​4.Yapraklar 6-7 cm, tomurcuklar reçineli, nusun üzeri tüylü, meyve örtüsü uzun ve nusun kanadı geniş: Betula browicziana

​​​4.Yapraklar büyük 6-9 cm, tomurcuklar reçinesiz, meyve örtüsünün orta lobu geriye kıvrık, nusun kanadı dar: Betula recurvata

​  

Kaynak​