Saplı Meşe (Quercus robur subsp. pedunculiflora (K.Koch) Menitsky)
Morfolojisi ve Botanik Özellikleri:
Avrupa, Türkiye ve Kafkasya'da geniş bir yayılışı vardır. Ülkemizdeki genel yayılışını Trakya, Karadeniz Bölgesi ve Doğu Anadolu'da yapmaktadır. 400-500 Yıl hatta bazen 1.000 yıl yaşayabilen çok boylu bir orman ağacıdır. Ormanlarda yamaç eteklerinde, taban suyu yüksek düzlüklerde, dere içlerinde küçük gruplar halinde veya tek tek bulunur. 100-2.300 metre rakıma kadar yayılış gösterebilir. Ilıman sonbahar ve kış donlarına karşı mutedil derecede duyarlıdır. Soğuk iklim şartlarına kısmen dayanıklıdır. Isı isteği çoktur. Ilıman iklimler ve nemli yerlerde daha çok gelişim gösterir. Meşe Palamudu Eylem Planı 2022 - 2026 13
30 - 40 m boy, 2 m çap yapabilen, kışın yaprağını döken geniş tepeli ağaçlardır. Yaşlı gövdelerde kabuk dar boyuna düzenle şeritler halinde, derin çatlaklı ve koyu gridir. Sürgünler açık kahverengi, kırmızımtırak kahverengi çıplaktır. Tomurcuklar en fazla 4 mm boyunda, yumurtamsı bicimde, tilki sarısı veya kırmızımtırak-kahverenginde pullarla örtülmüş olup kenarları kirpiklidir, çıplak veya hafif tüylüdür. Yaprakları ters yumurta biçiminde, en fazla 20 cm boyunda, 9 cm eninde hemen hemen sapsız ya da kısa saplı olup tabana doğru daralır ve dip tarafında iki kulakçık bulunur. Kabuğu tanence zengindir. Saplı meşe yaprağını döker ve kışı yapraksız geçirir. Saplı meşede Mart ortası-Nisan başı arasında tomurcuklarda faaliyet başlar. Saplı meşede tohumlar 1.5-5 cm uzunluğunda ve 1-3 cm çapında olup taze palamutların üzerinde uzunlamasına sarımsı ince çizgiler görülür. Çiçeklenme nisan - mayıs, meyve olgunlaşma zamanı aynı yılın ekim ayında gerçekleşir. Palamutun 1/3-1/4'ü kadeh içindedir. Kadeh pulları düzenli sıralar halinde birbirinin üzerine kapanmış olup, üzeri kadife gibi tüylüdür.
Alttürlerine göre yapraklarda bazı farklılıklar bulunmaktadır. 1-Trakya, Marmara, Batı ve Orta Anadolu Bölgelerinde yetişen “Q. robur subsp. robur" alttüründe yapraklar hemen hemen sapsız, loplar arasındaki girintiler oldukça geniştir. 2- Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde (Tunceli, Erzincan, Bingöl, Muş, Bitlis, Van ve Hakkâri) yetişen “Q. robur subsp. pedunculiflora" alttüründe yaprakların sapı 2 cm uzunluğundadır ve loplar arasındaki girintiler oldukça dardır.
Kaynak
Orman Genel Müdürlüğü web sitesinde yer alan “Haftanın Ağacı" sayfalarının hazırlanmasında;
• Editörlüğü Prof. Dr. Ünal AKKEMİK tarafından yapılan ”Türkiye’nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları” adlı yayınında,
• Orman Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan “Orman Atlası” yayınında,
• Orman Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan “Asli Ağaç Türleri” yayınında,
• Orman Genel Müdürlüğü,
Sıtkı ÖZTÜRK tarafından hazırlanan
“TÜRKİYE MEŞELERİ Teşhis ve Tanı Kılavuzu" (Orman Zararlılarıyla Mücadele Dairesi Başkanlığı – 2013) yayınında yer alan içerik ve görsellerden yararlanılmıştır.
Diğer Asli Orman Ağaçlarımız