Cedrus Libani A.Rich. (Toros Sediri) Adlarının Etimolojisi:
ingilizcesi
"Cedar of Lebanon" ya da
"Leba-non Cedar", Almancası·
"Libanon-zeder", Fransızcası
"Cedre du Liban"dır (Kayacık, 1967, s. 175; Cullen & Coode, 1965, s. 71; Eliçin, 1980, s. 4) Yurdumuzda halk arasında
"Katran" adı da verilen bu tür, dolgun gövdeli, kalın dallı, görkemli bir orman ağacıdır. Gençlikte piramidal tepeye sahip ise de zamanla tepe formu bozulur, yayvanlaşır ve şemsiye gibi bir şekil alır (Kayacık, 1967, s.175).
Sistematikteki Yeri:
Toros Sediri (Cedrus libani A. Richard) Gymnospermae'lerin Coniferae sınıfı Pinoideae takımı, Pinaceae familyasındandır.
Morfolojik ve Botanik Özellikleri:
Genel olarak Akdeniz ikliminin (Güney Anadolu deniz iklimi) hâkim olduğu yerlerde, Dünyada Lübnan'da, Anadolu'da ise batı, orta ve doğu Toroslarda doğal olarak yayılış gösterir. Kuzeyde Erbaa, Niksar ve Afyon-Emirdağ çevrelerinde küçük ve izole bir yayılış gösterir. Herdem yeşil orman ağacıdır.
Toros Sediri 1000 yaşına kadar yaşabilmekte, uzun yaşamı boyunca 40 m.ye kadar boy, 2 m.ye kadar çap ve 35 cm kabuk kalınlığına ulaşabilmektedir. Genç iken piramit görünüşlü, yaşlılarda geniş, yassı tepeli, düzgün gövdeli güzel görünüşlü bir ağaç türüdür. Yurdumuzda birçok yerde görüldüğü gibi nispeten kurak ve kalkerli yamaçlarda çoğu kez kayalar arasında yetişebilmektedir. Serin ve derin topraklarda iyi bir gelişme ve büyüme gösterir. Sedir bilhassa gevşek, sıcak, havalanması ve suyu geçirgenliği iyi, biyolojik bakımdan aktif, nötr ya da hafif alkalen reaksiyonlu balçık ve ince kum balçıklı topraklarda yetişmekle birlikte, doğal yayılışı bu topraklara bağlı kalmaktadır.
Sık meşçerelerde gövde yapısı düz, az dallı ve dolgundur. Derine giden kazık kok sistemine sahiptir. Özellikle kireçtaşı topraklarda yarık ve çatlaklarda oldukça derine gider. Kök sistemini geliştiremediği yerlerde rüzgâr etkilerine duyarlıdır.
Mobilya, doğrama, tel direği, inşaat ve gemi kerestesi, kâğıt imalinde kullanılmaktadır.
Kaynak
Orman Genel Müdürlüğü web sitesinde yer alan “Haftanın Ağacı" sayfalarının hazırlanmasında;
• Editörlüğü Prof. Dr. Ünal AKKEMİK tarafından yapılan ”Türkiye’nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları” adlı yayınında,
• Orman Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan “Orman Atlası” yayınında,
• Orman Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan “Asli Ağaç Türleri” yayınında, yer alan içerik ve görsellerden yararlanılmıştır.
Diğer Asli Orman Ağaçlarımız